Ongetwijfeld een van de meest flamboyante ontwerpen in de autogeschiedenis, zullen de drie BAT-auto’s van Alfa Romeo – voor Berlina Aerodinamica Tecnica – woensdag worden geveild bij Sotheby’s in New York City. Gepresenteerd op de Contemporary Art-avondverkoop van het veilinghuis en naar verwachting een hamerprijs van tussen $ 14 miljoen en $ 20 miljoen opleverend, wordt het oogverblindende drietal voor het eerst publiekelijk aangeboden als een verenigde groep.
Het evenement wordt vanaf 18:00 uur in de avond live gestreamd op Sotheby’s.com.
De drie voertuigen vertegenwoordigen “misschien wel de beste voorbeelden van auto’s als kunstwerken”, zegt David Galperin, die de woensdagavondevenementen in New York leidt. De auto’s worden getoond naast werken van onder meer de naoorlogse Italiaanse kunstenaars en ontwerpers Lucio Fontana en Carlo Mollino, evenals schilderijen van Mark Rothko, Clyfford Still en Brice Marden.
Geproduceerd door carrosseriebouwer Bertone in 1953, 1954 en 1955, werden de BAT-auto’s 5, 7 en 9 ontworpen door Franco Scaglione, wiens werk creaties omvatte voor Fiat, Siata, Maserati, Lamborghini, Aston-Martin en de Duitse autofabrikanten NSU en Porsche. Zijn laatste project voor Alfa Romeo, de Stradale 33 met vleugelvleugel uit 1967, zou de snelste en duurste auto van zijn tijd zijn.
Van hun kant behaalden de BAT-auto’s meer dan een sculpturale triomf. Gebouwd op anders gewone Alfa-wegchassis, benaderen hun aerodynamische eigenschappen die van moderne auto’s. BAT-modellen 5 en 7, bijvoorbeeld, evenaarden en overtroffen de windweerstandsprestaties van het huidige Tesla Model 3 en zelfs de Taycan Turbo van Porsche. Bovendien bereikte Scaglione, die in 1993 stierf, die resultaten zonder het voordeel van de huidige tools zoals windtunneltests of computerondersteund ontwerp.
“De drie auto’s waren meer dan alleen ontwerpstudies en een showcase van wat ’s werelds beste paneelkloppers en ambachtslieden konden maken”, aldus Sotheby’s in een verklaring. “Ze waren ook een ongelooflijk effectieve demonstratie van vooruitstrevend ontwerp.”
“Potlood in zijn linkerhand,” Scaglione “tekende de vormen die zijn geest visualiseerde”, aldus francoscaglione.com, een website gebaseerd op interviews met zijn dochter Giovanna. “Zijn droom was van een auto die, als een vallende druppel regenwater in de lucht, met slechts de geringste turbulentie en met de minste wrijving kon meeglijden, een auto die snel kon rijden zonder de buitenlucht te verstoren.”
Scaglione, afgestudeerd aan de Universiteit van Florence in 1937, behoorde tot een groep naoorlogse Italiaanse ontwerpers wiens kunstzinnige vormen Europese auto’s sierden en Amerikaanse auto’s beïnvloedden. Echo’s van BAT 7 worden bijvoorbeeld aangehaald als duidelijk in het split-window-ontwerp van de Corvette Stingray uit 1963.
Voor Don Williams, voorzitter van het Blackhawk-automuseum in Danville, Californië, hebben de BAT-auto’s een persoonlijke betekenis. ‘Ik hou van ze’, zei hij. “Ze waren de meest artistieke oefening in de geschiedenis van autodesign.”
Het was de heer Williams die de eerste groepstentoonstelling van de auto’s organiseerde op Pebble Beach Concours d’Elegance in 1989 in Carmel, Californië.
En het was de heer Williams die van 1989 tot het begin van de jaren 2000 liefdevol toezicht hield op de tentoonstelling van het drietal in het Blackhawk Museum.
“Ze zijn echter niet echt ontworpen om mee te rijden”, gaf dhr. Williams toe, waarschijnlijk een van de weinige mensen die ooit een BAT-auto bestuurde. “Het zicht naar achteren is gewoon niet erg goed.”